Żywienie psów seniorów

jaka karma dla starszego psa

Dieta psów różni się od diety ich przodków żyjących w naturze. Odmienna jest też częstotliwość spożywanych posiłków. Podczas gdy pies zjada regularnie produkty, które przygotuje człowiek, to jego dziko żyjący pobratymiec jada nieregularnie i tylko to, co sam upoluje. Zmiana sposobu odżywiania, jaka nas trapiła w związku z socjalizacją psów niekoniecznie była dla nich korzystna. Jednak starania specjalistów mające na celu optymalizację procesu żywienia doprowadziły do sytuacji, w której dysponujemy odpowiednio dobranymi składnikami pokarmowymi, odpowiadającymi fizjologicznym potrzebom żywieniowym psów.

Każdy etap życia psów (szczenię, pies dorosły, pies stary) wymaga innego sposobu żywienia. Dzisiejszy artykuł dotyczy żywienia psów starszych. Mówimy, że pies wchodzi w okres starości w wieku ok. 6. roku życia (psy duże) lub 8. roku życia (psy małe). Starzejące się narządy nie spełniają już wtedy w pełni swoich funkcji, zmienia się metabolizm i zapotrzebowanie na poszczególne składniki pokarmowe.

Spadek aktywności fizycznej w okresie starości, następujące spowolnienie przemian metabolicznych oraz zmniejszenie się tkanki mięśniowej na rzecz tkanki tłuszczowej zwiększają ryzyko otyłości, a w konsekwencji zwiększają zapadalność na choroby układu krążenia i układu kostno-stawowego. W diecie powinno znaleźć się mniej tłuszczu, a więcej łatwostrawnego i dobrze przyswajalnego białka (drób, ryby).

Następujące z wiekiem spowolnienie perystaltyki jelit prowadzi do zaparć. Dietę należy wzbogacić we włókno (marchew, buraki).

Zmniejszenie produkcji śliny i soku żołądkowego, a także zmiany w budowie jelit (zmniejszenie się kosmków jelitowych) utrudniają trawienie i wchłanianie pokarmu. Posiłek należy podzielić na kilka mniejszych porcji i podawać o stałej porze. Użyte składniki powinny być możliwie najlepszej jakości.

U starych psów dość często występują problemy z uzębieniem. Należy unikać podawania kości (także ze względu na trudność ich trawienia).

Z wiekiem zwiększa się ryzyko wystąpienia zmian zwyrodnieniowych stawów. Procesy zwyrodnieniowe można spowolnić stosując odpowiednie dodatki. Dietę należy suplementować substancjami o działaniu chondroprotekcyjnym (ochronnym dla chrząstki stawowej) takimi jak glukozamina i siarczan chondroityny.

Starsze psy wykazują zwiększone zapotrzebowanie na witaminy z grupy B, witaminę A, E, K. Dietę domową należy wzbogacić odpowiednim preparatem witaminowo-mineralnym.

Bez względu na wiek zwierzęcia, należy zapewnić zawsze dostęp do czystej i świeżej wody. W przypadku wystąpienia schorzeń określonych narządów lub układów wymagana jest konsultacja z lekarzem weterynarii i ustalenie indywidualnej diety (wątrobowa, nerkowa itp.).

Kleszcze u psa – jak się ich pozbyć?

kleszcz jak usunąć

Kleszcze są odpowiedzialne za przenoszenie szeregu chorób niebezpiecznych nie tylko dla ludzi, ale i dla zwierząt. Uważa się, że na całym świecie występuje około 850 gatunków tych pajęczaków, z tego w Polsce najczęściej spotyka się 3 spośród nich: Ixodes ricinus, Rhipicephalus sanguineus, Dermacentor reticulatus.

Odżywiające się krwią kleszcze posiadają odpowiednio skonstruowany aparat gębowy zakończony haczykami, które ułatwiają zakotwiczanie się w ciele ofiary. Ukłucie przez kleszcza jest dla ludzi i zwierząt często niezauważalne, ponieważ wprowadzane w chwili ukąszenia związki chemiczne mają m.in. charakter miejscowo znieczulający. Niewielkie rozmiary form atakujących (około 2-4 mm) sprawiają, że czasem są one trudno zauważalne. Dzięki obecności czterech par odnóży bez trudu przemieszczają się na szczyty źdźbeł traw, na końce liści i gałązek, gdzie oczekują na nadejście swojego żywiciela. Kleszcze posiadają zdolność wyczuwania zbliżającej się ofiary. Właściwość tę zawdzięczają m.in. obecności tzw. narządu Haller’a, poprzez który odbierają wrażenia zapachowe i cieplne.

Rozwój kleszczy jest uzależniony od wielu czynników środowiskowych, głównie od temperatury i wilgotności, dlatego pojawianie się ich ma charakter raczej sezonowy. W Polsce okres taki przypada od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Obserwowane jednak ocieplanie się klimatu sprawia, że kleszcze stanowią zagrożenie dla naszych pupili niemal przez cały rok.. Na atak ze strony kleszczy narażone są zwierzęta nie tylko spacerujące po lesie czy parku. Szansa na spotkanie z tymi krwiopijnymi pajęczakami istnieje nawet w przydomowych ogrodach i na miejskich trawnikach.

Jakie choroby przenoszą kleszcze?

Niebezpieczeństwo wynikające z ukąszenia przez kleszcze ma związek z chorobami, jakie one przenoszą. Kleszczowe zapalenie mózgu, borelioza, babeszjoza i ehrlichioza to najważniejsze z chorób, dla których wektorami (przenosicielami) są kleszcze. Należy pamiętać, że niektóre z nich mogą stanowić poważne zagrożenie dla życia naszych zwierząt.

Zachowując jednak podstawowe zasady profilaktyki przeciwkleszczowej, możemy w dużym stopniu zminimalizować ryzyko zakażenia jedną z wymienionych chorób. Pamiętajmy, aby po spacerze obejrzeć naszego psa czy też kota pod kątem obecności wczepionych w ich skórę kleszczy. Podstawowym jednak zabiegiem powinno być zabezpieczenie naszego czworonożnego przyjaciela przed inwazją kleszczy poprzez zastosowanie środków odstraszających te pajęczaki. 

Co stosować, by odstraszyć kleszcze? Jak usunąć kleszcza?

Wspomniane środki są obecnie szeroko dostępne i łatwe w użyciu. Występują pod postacią kropli, sprayów i innych. W przypadku stwierdzenia obecności kleszcza w ciele zwierzęcia należy go możliwie szybko usunąć. Usunięcie kleszcza polega na jego uchwyceniu możliwie blisko skóry przy pomocy pęsety i wyciągnięciu zdecydowanym ruchem obrotowym, w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Nie wolno smarować kleszczy tłuszczem, ponieważ może to spowodować zwiększenie wydzielania śliny przez duszącego się kleszcza i jednocześnie zwiększyć ryzyko zakażenia. Po usunięciu kleszcza miejsce ukłucia należy zdezynfekować. W przypadku trudności lub braku umiejętności usunięcia kleszcza należy niezwłocznie udać się po pomoc do lekarza weterynarii. Podobnie należy zrobić po zauważeniu zmian zachowania się zwierzęcia lub pojawieniu się odczynów skórnych w miejscu ukąszenia.

Zapalenie uszu – częsty problem u psa

zapalenie uszu u psów

Ucho czworonoga jest wyposażone w długi kanał słuchowy zewnętrzny, który zakręca pod kątem ostrym w kierunku nosa. Tak wyposażyła je natura, by zimne powietrze zanim dostanie się do ucha wewnętrznego, zdążyło się ogrzać i oczyścić na licznych włoskach. 

Psy ze zwisającymi małżowinami usznymi mają większe predylekcje do zapaleń uszu, ponieważ płatek ucha przysłania wejście do kanału słuchowego, przez co tworzy się w uchu komora wilgotna stanowiąca idealne warunki do rozwoju i namnażania się bakterii i grzybów. Złuszczony naskórek zalegający w uszach stanowi bazę żywieniową dla pasożytów m.in. świerzbowca usznego. Kąpiele w zanieczyszczonych jeziorach, stawach, w morskiej, słonej wodzie, także są przyczyną zapaleń uszu. Spacery w wysokich trawach, po lesie także sprzyjają dostawaniu się ciał obcych do kanałów słuchowych (m.in. kłosy traw, igliwie, kolce).

Zwierzak ze stanem zapalnym ucha/uszu czuje dyskomfort, objawia się to świądem, trzepaniem głowy, drapaniem, bólem okolicy uszu, brzydkim zapachem, obfitą wydzieliną z uszu, zaczerwienieniem kanałów słuchowych. Jednak niekoniecznie wszystkie objawy muszą występować jednocześnie. Każdy z powyższych powinien skłonić nas do wizyty u lekarza weterynarii ze zwierzakiem. Na własną rękę w żadnym wypadku nie należy podawać jakichkolwiek leków, preparatów. Nieleczone zapalenie uszu może doprowadzić do różnych poważnych powikłań, a nawet do całkowitej utraty słuchu.

Lekarz na podstawie badania klinicznego i laboratoryjnego określi przyczynę zapalenia uszu, dopiero na tej podstawie ustali leczenie. W zależności od potrzeby wykonamy badanie w kierunku pasożytów, badanie cytologiczne, mikologiczne czy bakteriologiczne z antybiogramem. W przypadku obecności ciała obcego usuniemy je, a w przypadku gdy przyczyną jest świerzbowiec – włączamy leczenie przeciwpasożytnicze. Przy obecności mikroorganizmów  – często leczenie jest długotrwałe i uzależnione od rodzaju drobnoustrojów, ponieważ zapalenia zazwyczaj mają charakter mieszany, liczne preparaty do leczenia uszu są wieloskładnikowe, dobierane odpowiednio tylko przez lekarza weterynarii.  Leczenie średnio trwa ok. 2. tygodni, jednak w niektórych przypadkach nawet do 2-3. miesięcy. Zapalenie uszu bardzo często towarzyszy alergiom, gdzie w tych przypadkach należy leczyć i kontrolować chorobą podstawową.

Niestety, często zapalenie uszu ma charakter nawracający, więc aby temu zapobiec trzeba stosować się do następujących zasad:

  • oglądać uszy podczas głaskania, zabawy z czworonogiem,
  • po wodnych kąpielach osuszyć uszy,
  • unikać kąpieli w brudnych stawach i słonych wodach,
  • profilaktycznie czyścić uszy preparatem do czyszczenia uszu zakupionym tylko w placówkach weterynaryjnych,
  • unikać przeciągów, szczególnie podczas jazdy samochodem,
  • po spacerach po łąkach, lasach dokładnie obejrzeć uszy, czy przypadkiem nic w nich nie utknęło,
  • prowadzić profilaktykę przeciwświerzbowcową.

Wypadnięcie gałki ocznej

problem z okiem psa

Wypadnięcie gałki ocznej (prolapsus bulbi oculi) najczęściej jest następstwem przebytego urazu. Jest to nagły przypadek okulistyczny, gdzie tylko natychmiastowa pomoc może dać  szansę na uratowanie zdolności widzenia.

Szczególnie narażone na wypadanie gałki ocznej są psy ras brachycefalicznych (z krótką trzewioczaszką). Do ras predysponowanych należą: shih-tzu, mopsy, buldożki, pekińczyki, buldogi francuskie – rasy te mają duże szpary powiekowe oraz płytki oczodół.

Główne przyczyny wypadania gałki ocznej:

  • gwałtowne pociągnięcie psa za skórę okolicy szyi
  • uraz przy pogryzieniu przez inne zwierzę
  • uraz  głowy (np. uderzenia drzwiami, kopnięcie psa, udział w wypadku komunikacyjnym)

Jeżeli uda się odprowadzić gałkę oczną na swoje miejsce przez lekarza weterynarii, zakłada się szwy na powieki na okres ok. 7-10 dni. Czasowe zespolenie powiek zależy m.in. od obrzęku tkanek oka, krwawienia itp. Miejscowo stosowane są krople lub maści okulistyczne: antybiotyki, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Jeśli stan ogólny psa tego wymaga, stosujemy terapię lekową ogólnie.

Jeżeli jednak doszło do dużego uszkodzenia gałki ocznej (pęknięcie gałki ocznej, perforacje, stary uraz, zaawansowane zakażenie tkanek oka i oczodołu), należy wykonać zabieg enukleacji gałki ocznej – usunięcia gałki ocznej.

Rokowanie zależy od:

  • czasu jaki upłynął od wypadku
  • stopnia uszkodzenia samej gałki ocznej
  • uszkodzenia aparatu dodatkowego oka
  • stopnia zanieczyszczenia gałki ocznej
  • stanu ogólnego psa/kota

Jeżeli nerw wzrokowy uległ poważnemu uszkodzeniu istnieje ryzyko trwałej utraty wzroku. Jeżeli doszło do uszkodzenia mięśni poruszających gałką oczną może dojść do powstania zeza.

Nawet, jeżeli nie uda się uratować widzenia w tym oku, należy podjąć wysiłek, aby uzyskać jak najlepszy efekt kosmetyczny tego oka. Przede wszystkim dla dobrego rokowania liczy się czas od wystąpienia urazu do udzielenia pierwszej pomocy przez lekarza weterynarii.

Katar koci – co to jest?

koci katar jak leczyc

Katar koci jest to potoczna nazwa zespołu zakaźnych chorób dróg oddechowych, które wywoływane są przez kaliciwirusy i herpeswirusy. Brak reakcji na pierwsze objawy choroby może prowadzić do poważnych powikłań związanych z rozwinięciem zakażenia bakteryjnego. Wirusy “torują” drogę bakteriom.

Charakterystycznym i najczęstszym następstwem zakażenia herpeswirusami jest zapalenie błony śluzowej jamy nosowej (kichanie, wypływ z nosa­ początkowo surowiczy, a później śluzowo-ropny) i zapalenie spojówek. Takie objawy najczęściej obserwuje się u kociąt pod koniec okresu ssania, a także w ciągu tygodnia po odsadzeniu, co związane jest ze spadkiem naturalnej odporności biernej, którą młode otrzymały wraz z pierwszym mlekiem matki. U kociąt pojawiają się problemy z oddychaniem. Takie objawy mogą ustąpić w ciągu 10-­14 dni samoistnie. Zdarza się niestety bardzo często, że zakażenie rozszerza się i atakuje jamę ustną, gardło, zatoki nosowe, a także tchawicę i płuca.

Wówczas często dochodzi do wtórnych zakażeń bakteryjnych, które mogą wywołać wysoką gorączkę, osowienie, apatię i utratę apetytu, a nawet doprowadzić do śmierci. U starszych kotów może dojść do nawracających zapaleń w obrębie jamy nosowej.

Do zakażenia dochodzi głównie poprzez kontakt bezpośredni, np. wzajemne wylizywanie się, drogą kropelkową (kichanie) oraz przez korzystanie ze wspólnych misek.

Zakażenie kaliciwirusami prowadzi do osłabienia zwierzęcia, utraty łaknienia, gorączki, a następnie do wypływu z nosa (surowiczego lub ropnego) oraz do owrzodzeń na brzegach języka oraz na podniebieniu twardym, co utrudnia pobieranie pokarmu. Zakażenie może również powodować biegunki i wymioty oraz ciężkie zapalenia płuc. Koty mogą odczuwać bóle mięśni i stawów. Zakażenia częściej obserwowane są w miejscach, gdzie utrzymuje się dużo kotów na małej powierzchni (tj. w hodowlach i schroniskach). Tam zwierzęta zakażają się poprzez bezpośredni kontakt z osobnikami chorymi lub drogą kropelkową, a także przez zanieczyszczone wirusem miski. Osobniki zakażone po ustaniu objawów chorobowych jeszcze przez długi czas, a nawet całe życie, pozostają siewcami wirusa.

Leczenie przyczynowe zakażeń wirusowych nie jest znane, dlatego polega głównie na łagodzeniu objawów choroby oraz wzmacnianiu odporności zwierzęcia. W przypadku powikłań bakteryjnych choroby stosuje się odpowiednią antybiotykoterapię. U wycieńczonych chorobą osobników włącza się również płynoterapię. Ważnym elementem leczenia jest usuwanie wydzielin oczu i nosa-ograniczamy w ten sposób rozwój bakterii. Bardzo pomocne jest również stosowanie lizyny, która pomaga hamować namnażanie wirusów ponieważ blokuje receptory w komórkach dla tychże wirusów.

Bardzo ważna jest szybka reakcja ze strony właściciela. Zaniedbanie chorych kotów może prowadzić do silnego wyniszczenia organizmu, a nawet śmierci. Rozwijające się zapalenia spojówek (szczególnie takie, które są powikłane bakteryjnie), prowadzić mogą do zrastania powiek, owrzodzeń, zrostów spojówek z rogówką, zrostów międzyspojówkowych,  a w konsekwencji nawet do utraty gałki ocznej.

Istnieje możliwość zaszczepienia kociąt przeciwko katarowi kociemu. Kocięta  szczepi się w wieku 9. tygodni i powtarza się ten zabieg po 3. tygodniach od daty pierwszego szczepienia. Następnie należy podawać dawkę przypominającą raz do roku. W przypadku zmiany właściciela zaleca się często dodatkowe szczepienie w wieku 16 tygodni, ale tu decyzja należy do lekarza weterynarii. Regularne szczepienia radykalnie minimalizują ryzyko wystąpienia choroby, ale go nie eliminują. Zdarza się, że szczepione zwierzęta chorują, jednak zdecydowanie szybciej i łatwiej powracają do zdrowia,a objawy są u nich zdecydowanie łagodniejsze.

Białaczka zakaźna kotów

bialaczka kotów jak leczyc

Białaczka kotów jest wirusową chorobą zakaźną, która bardzo często jest przyczyną śmierci wśród kotów, szczególnie tych wolnożyjących, jak i w dużych hodowlach. Wirus należy do rodziny Oncovirinae. Mimo stosowanych szczepień ochronnych zawierających szczep wirusa FeLV choroba wciąż zbiera duże żniwa.

Źródłem zakażenia najczęściej są klinicznie zdrowe koty, nie mające żadnych objawów, a które są nosicielami zarazka i one właśnie wydzielają duże ilości wirusa głównie ze śliną (a także z moczem, kałem i innymi wydzielinami i wydalinami). Jest to tzw. pozioma droga zakażenia. Koty zakażają się poprzez kontakt błon śluzowych z „chorą” śliną nosicieli lub kotów chorych klinicznie. Zakażeniom sprzyjają:

  • walki kotów, podczas których zainfekowana ślina dostaje się do ran zdrowego zwierzęcia, *akty krycia kotek z kocurami
  • korzystanie z wspólnych misek i kuwet
  • używanie tych samych sprzętów np. transporterów przez koty zdrowe i zakażone.

Istnieje także ryzyko przeniesienia zakażenia tzw. drogą pionową z matki na kocięta poprzez picie mleka matki oraz poprzez łożysko jeszcze w życiu płodowym.Zakażeniu ulegają najczęściej młode osobniki.

Patogeneza rozwoju choroby polega na przenikaniu wirusa FeLV po kontakcie z błoną śluzową do tkanki limfatycznej jamy ustnej i gardła, a dalej naczyniami chłonnymi i krwionośnymi przechodzi do innych narządów i struktur organizmu, np. do śledziony, węzłów chłonnych, nabłonków (pęcherza moczowego, jelit), do szpiku kostnego i do gruczołów ślinowych. Wirus namnaża się tam intensywnie i dalej „przechodzi” do wydzielin i wydalin, a także do krwinek. Wiremia (czyli wysiew wirusa do krwiobiegu) następuje ok. 2-3 tygodni od zakażenia.

Jakie są objawy białaczki kotów?

Początkowo objawy choroby są niespecyficzne, może wystąpić niewielki wzrost temperatury ciała, apatia, brak apetytu, powiększenie węzłów chłonnych. Dlatego bardzo rzadko rozpoznaje się białaczkę zakaźną we wczesnej fazie choroby. Często u kotów seropozytywnych mamy do czynienia z innymi schorzeniami, jak spadek odporności (immunosupresja), a co za tym idzie zwierzę staje się bardzo podatne na inne groźne dla zdrowia infekcje bakteryjne (ciężkie biegunki), grzybicze, pierwotniacze, czy wirusowe.

Choroby takie jak np. niedokrwistość nieregeneratywna, chłoniak, inne białaczki (erytrocytarna, limfoidalna), nowotwory, choroby szpiku kostnego także mogą towarzyszyć białaczce kotów. W chorobie tej tworzą się często kompleksy immunologiczne i dochodzi do wykrzepiania się drobnych naczyń krwionośnych, co z kolei predysponuje do chorób takich jak zapalenie kłębuszkowe nerek, zapalenie stawów, zapalenia naczyń krwionośnych. Białaczka jest przyczyną  poronień u kotek, zamierania płodów we wczesnej ciąży, resorpcji zarodków (możliwe jest urodzenie żywych kociąt przez chorą matkę, jednak stają się one już nosicielami FeLV).

Podejrzewać białaczkę można na podstawie wywiadu, badania klinicznego oraz badań krwi. Potwierdzeniem są testy serologiczne, coraz powszechniej dostępne w wielu lecznicach weterynaryjnych. By postawić rozpoznanie białaczki i innych chorób z niej wynikających przeprowadza się:

  • badania krwi – morfologia z rozmazem, badania biochemiczne, ocena retikulocytów, test aglutynacji, test Coombsa
  • badanie szpiku
  • badanie histopatologiczne wycinków, biopsja cienkoigłowa.

Leczenie białaczki kotów jest długotrwałe i często nie przynosi spodziewanego efektu. Celem leczenia jest podniesienie odporności zwierzęcia oraz zapewnienie mu jak najlepszego komfortu życia. Większość zakażonych kotów wykazuje przetrwałą wiremię już w czasie stawiania rozpoznania. Ale z drugiej strony warto podjąć trud leczenia, ponieważ bardzo często serologicznie dodatnie koty przez wiele lat cieszą się dobrym zdrowiem i nie wykazują żadnych objawów choroby.

W leczeniu można stosować leki przeciwwirusowe (np. interferon), leki podnoszące odporność (np. Immunodol Cat, Baypamune, Scanommune), leki przeciwnowotworowe (glikokortykosteroidy, winkrystyna, cyklofosfamid), zestawy witamin i inne.

Zalecenia dla właścicieli dodatnich serologicznie kotów:

  • unikać sytuacji stresujących koty
  • chory kot powinien przez cały czas przebywać w domu w celu zmniejszenia ryzyka wtórnych infekcji oraz zarażania innych kotów
  • w przypadku wystąpienia problemów zdrowotnych wskazujących na wystąpienie chorób wynikających z zakażenia FeLV – jak najszybciej udać się do prowadzącego lekarza weterynarii.

Zasady szczepienia kotów przeciwko FeLV:

  • szczepić należy tylko zdrowe koty
  • koty pochodzące ze środowiska o zwiększonym ryzyku oraz pochodzące z nieznanego środowiska powinny być poddane badaniu serologicznemu w kierunku FeLV
  • szczepić wszystkie koty narażone na ryzyko zakażenia FeLV
  • trzymać oddzielnie koty FeLV-dodatnie i FeLV-ujemne, nawet, jeżeli koty FeLV-ujemne zostały zaszczepione przeciwko białaczce.