Białaczka kotów jest wirusową chorobą zakaźną, która bardzo często jest przyczyną śmierci wśród kotów, szczególnie tych wolnożyjących, jak i w dużych hodowlach. Wirus należy do rodziny Oncovirinae. Mimo stosowanych szczepień ochronnych zawierających szczep wirusa FeLV choroba wciąż zbiera duże żniwa.

Źródłem zakażenia najczęściej są klinicznie zdrowe koty, nie mające żadnych objawów, a które są nosicielami zarazka i one właśnie wydzielają duże ilości wirusa głównie ze śliną (a także z moczem, kałem i innymi wydzielinami i wydalinami). Jest to tzw. pozioma droga zakażenia. Koty zakażają się poprzez kontakt błon śluzowych z „chorą” śliną nosicieli lub kotów chorych klinicznie. Zakażeniom sprzyjają:

• walki kotów, podczas których zainfekowana ślina dostaje się do ran zdrowego zwierzęcia, *akty krycia kotek z kocurami
• korzystanie z wspólnych misek i kuwet
• używanie tych samych sprzętów np. transporterów przez koty zdrowe i zakażone.

Istnieje także ryzyko przeniesienia zakażenia tzw. drogą pionową z matki na kocięta poprzez picie mleka matki oraz poprzez łożysko jeszcze w życiu płodowym.Zakażeniu ulegają najczęściej młode osobniki.

Patogeneza rozwoju choroby polega na przenikaniu wirusa FeLV po kontakcie z błoną śluzową do tkanki limfatycznej jamy ustnej i gardła, a dalej naczyniami chłonnymi i krwionośnymi przechodzi do innych narządów i struktur organizmu, np. do śledziony, węzłów chłonnych, nabłonków (pęcherza moczowego, jelit), do szpiku kostnego i do gruczołów ślinowych. Wirus namnaża się tam intensywnie i dalej „przechodzi” do wydzielin i wydalin, a także do krwinek. Wiremia (czyli wysiew wirusa do krwiobiegu) następuje ok. 2-3 tygodni od zakażenia.

Jakie są objawy białaczki kotów?

Początkowo objawy choroby są niespecyficzne, może wystąpić niewielki wzrost temperatury ciała, apatia, brak apetytu, powiększenie węzłów chłonnych. Dlatego bardzo rzadko rozpoznaje się białaczkę zakaźną we wczesnej fazie choroby. Często u kotów seropozytywnych mamy do czynienia z innymi schorzeniami, jak spadek odporności (immunosupresja), a co za tym idzie zwierzę staje się bardzo podatne na inne groźne dla zdrowia infekcje bakteryjne (ciężkie biegunki), grzybicze, pierwotniacze, czy wirusowe.

Choroby takie jak np. niedokrwistość nieregeneratywna, chłoniak, inne białaczki (erytrocytarna, limfoidalna), nowotwory, choroby szpiku kostnego także mogą towarzyszyć białaczce kotów. W chorobie tej tworzą się często kompleksy immunologiczne i dochodzi do wykrzepiania się drobnych naczyń krwionośnych, co z kolei predysponuje do chorób takich jak zapalenie kłębuszkowe nerek, zapalenie stawów, zapalenia naczyń krwionośnych. Białaczka jest przyczyną  poronień u kotek, zamierania płodów we wczesnej ciąży, resorpcji zarodków (możliwe jest urodzenie żywych kociąt przez chorą matkę, jednak stają się one już nosicielami FeLV).

Podejrzewać białaczkę można na podstawie wywiadu, badania klinicznego oraz badań krwi. Potwierdzeniem są testy serologiczne, coraz powszechniej dostępne w wielu lecznicach weterynaryjnych. By postawić rozpoznanie białaczki i innych chorób z niej wynikających przeprowadza się:

• badania krwi – morfologia z rozmazem, badania biochemiczne, ocena retikulocytów, test aglutynacji, test Coombsa
• badanie szpiku
• badanie histopatologiczne wycinków, biopsja cienkoigłowa.

Leczenie białaczki kotów jest długotrwałe i często nie przynosi spodziewanego efektu. Celem leczenia jest podniesienie odporności zwierzęcia oraz zapewnienie mu jak najlepszego komfortu życia. Większość zakażonych kotów wykazuje przetrwałą wiremię już w czasie stawiania rozpoznania. Ale z drugiej strony warto podjąć trud leczenia, ponieważ bardzo często serologicznie dodatnie koty przez wiele lat cieszą się dobrym zdrowiem i nie wykazują żadnych objawów choroby.

W leczeniu można stosować leki przeciwwirusowe (np. interferon), leki podnoszące odporność (np. Immunodol Cat, Baypamune, Scanommune), leki przeciwnowotworowe (glikokortykosteroidy, winkrystyna, cyklofosfamid), zestawy witamin i inne.

Zalecenia dla właścicieli dodatnich serologicznie kotów:

• unikać sytuacji stresujących koty
• chory kot powinien przez cały czas przebywać w domu w celu zmniejszenia ryzyka wtórnych infekcji oraz zarażania innych kotów
• w przypadku wystąpienia problemów zdrowotnych wskazujących na wystąpienie chorób wynikających z zakażenia FeLV – jak najszybciej udać się do prowadzącego lekarza weterynarii.

Zasady szczepienia kotów przeciwko FeLV:

• szczepić należy tylko zdrowe koty
• koty pochodzące ze środowiska o zwiększonym ryzyku oraz pochodzące z nieznanego środowiska powinny być poddane badaniu serologicznemu w kierunku FeLV
• szczepić wszystkie koty narażone na ryzyko zakażenia FeLV
• trzymać oddzielnie koty FeLV-dodatnie i FeLV-ujemne, nawet, jeżeli koty FeLV-ujemne zostały zaszczepione przeciwko białaczce.